Teodor Axentowicz, Portret kobiety

Pastel, akwarela, tektura, 58 x 47 cm,
sygn. śr.l.: T. Axentowicz.

Teodor AXENTOWICZ (1859-1938)
Malarz, pastelista, litograf. Był w swoim czasie jednym z najbardziej znanych i cenionych artystów polskich. Kształcił się w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium, a następnie uzupełniał studia w Paryżu, gdzie przebywał przez kilkanaście lat. Brał udział w Salonach Paryskich. W 1890 zastał członkiem Société Nationale des Beaux-Arts. Wielokrotnie wyjeżdżał też do Londynu. W 1895 powrócił do kraju i zamieszkał na stałe w Krakowie, powołany na profesora tamtejszej Szkoły Sztuk Pięknych (od 1900 Akademii). W uczelni tej wykładał nieprzerwanie do 1934, dwukrotnie pełniąc funkcję rektora. Był jednym z członków-założycieli Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka", członkiem wiedeńskiej "Secesji" i współpracownikiem jej pisma "Ver Sacrum". Powodzenie przyniosły mu zwłaszcza idealizowane wizerunki wytwornych dam oraz wdzięczne portrety dziecięce. Malował także obrazy o tematyce rodzajowej. Był jednym z pierwszych malarzy Huculszczyzny i Hucułów. Malował farbami olejnymi i akwarelą, a po 1890 przede wszystkim mistrzowsko opanowaną techniką pastelu.

"Wytworność - wyraz ten określa najlepiej cechę dominującą twórczość Axentowicza. Nie ma tu nic jaskrawego, krzyczącego, wyrywającego się z przestrzeni. Miara kładzie swe piętno na wszystkim, nie znosząca zbyt śmiałych akcentów barwy, ani zdecydowanych, silnych konturów kształtu, miara zestrajająca szczegóły do łagodnej harmonii, która działa skupieniem i spokojem. Axentowicz nie czerpie swoich najsilniejszych wrażeń z przyrody, uderza go kształt ciała ludzkiego i postaci ludzkiej - głowa przede wszystkim, a mianowicie głowa kobiety. jego właściwy rodzaj to owe, tak dobrze znane, główki zasmucone, zadumane, marzące, ciche, słodkie, anemiczne główki kobiet buduarowych, kwitnących w cieplarni, z dala od surowego podmuchu wiatru i palących promieni słońca, kobiet, których zupełna bierność stanowi tajemnicę wdzięku, które uwielbia się jak kwiaty, które się tuli jak jedwabie i koronki, które z życiem mają to tylko wspólnego, ze żyją..." pisał Antoni Chołoniewski na łamach "Świata" w 1906 r.