Jan Stanisławski, PEJZAŻ Z ZAKOPANEGO, ok. 1906

17,6 x 23,7cm - olej, tektura

obraz dwustronny

sygn. l.d. (recto): JAN STANISŁAWSKI

 

Jan Stanisławski był nie tylko wybitnym pejzażystą, ale także znakomitym i zasłużonym pedagogiem. Sprowadzony przez Juliana Fałata do krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, przez 10 lat prowadził katedrę pejzażu. To dzięki niemu zostało wskrzeszone polskie malarstwo krajobrazowe.

Stanisławski zerwał z akademickimi praktykami i wyprowadził uczniów z pracowni. Ze sztalugami ruszyli początkowo na krakowskie Planty, do parków i Ogrodu Botanicznego. Z czasem udało się artyście zorganizować dofinansowanie, które umożliwiło młodym malarzom wyjazdy na kilkutygodniowe plenery. Jesienią 1905 i zimą 1906 roku odbyły się plenery w Zakopanem. Prawdopodobne zatem jest, że prezentowane dzieło powstało w czasie zimowego pobytu artysty z uczniami w stolicy Tatr. Jak przytaczała Urszula Kozakowska-Zaucha w Jan Stanisławski – wielki malarz maleńkich pejzaży – jechali ze śpiewem bezustannym na ustach z dumą, jako wybrańcy Akademii (...) Mistrz przyjeżdżał co parę dni. Pierwszy dzień zszedł na nabijaniu płócien i ich gruntowaniu oraz wyszukiwaniu motywów, a potem rozeszła się młódź malarska jak ten kierdel baranów, wzdłuż strumienia sterczała sztaluga przy sztaludze. Malowało się od śniadania do obiadu, a następnie popołudniu do wieczornego zmierzchu. Jak wspominał Tadeusz Makowski wycieczki [do Zakopanego były] pełne plonów malarskich oraz wspólnego rozweselania. Razem spędzaliśmy czas na pracy, śpiewie, śmiechu i wycieczkach. Promieniowało od nas wokół szczęściem, tak że garnęli się różni ludzie jak Władysław Ślewiński świeżo przybyły z Paryża, Reymont, Witkiewicz, Żeromski i inni.

Jan Stanisławski (Olszana na Ukrainie 1860 - Kraków 1907) – wybitny malarz pejzażysta, grafik, pedagog – był jedną z najbarwniejszych postaci krakowskiego środowiska artystycznego epoki Młodej Polski.
Początkowo w Warszawie i Petersburgu studiował matematykę, później malarstwo u Wojciecha Gersona w Warszawie, Władysława Łuszczkiewicza w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, a w latach 1885-1888 u Carolusa Durana w Paryżu. Wiele podróżował po Europie – wyjeżdżał do Francji, Włoch, Hiszpanii, Szwajcarii, Niemiec, Austrii, Czech, wielokrotnie jeździł na Ukrainę. W 1895 był w Berlinie, gdzie współpracował z W. Kossakiem i J. Fałatem przy malowaniu panoramy Berezyna. W 1897 został profesorem malarstwa krajobrazowego krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, twórcą tzw. krakowskiej szkoły pejzażu. Wykształcił blisko 60 uczniów, m.in. S. Kamockiego, H. Szczyglińskiego, S. Filipkiewicza, I. Trusza czy S. Gałka. Był jednym z założycieli Towarzystwa Artystów Polskich Sztuka (1897), członkiem Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana (1901). Uczestniczył w wielu wystawach.
Początkowo malował realistyczne pejzaże oparte na przygotowawczych studiach z natury (liczne zachowane szkicowniki). Późniejsza fascynacja impresjonizmem spowodowała eksperymenty ze światłem w pejzażu i coraz większą dążność do syntezy form barwnych. Podczas swych podróży tworzył setki, najczęściej miniaturowych pejzaży malowanych bezpośrednio w plenerze. Zajmował się grafiką, ilustracją, projektował plakaty i dekoracje teatralne.