[PAWLIKOWSKI Józef Herman] - Dzieło jenerała Kniaziewicza "Czy Polacy mogą się wybić na niepodległość" wydane przez Jana...

[PAWLIKOWSKI Józef Herman] - Dzieło jenerała Kniaziewicza "Czy Polacy mogą się wybić na niepodległość" wydane przez Jana Nepomucena Leszczyńskiego. Edycya druga poprawna. Warszawa 1831. J. N. Leszczyński. 16d, s. XII, 71. opr. pł. z epoki.
Okł. nieco otarte, miejscami zaplamienia kart. Przekreślone piecz. bibliotek klasztornych. Praca przez długi czas przypisywana mylnie gen. K. Kniaziewiczowi. Została wydana anonimowo po raz pierwszy w 1800 w Paryżu (z fikcyjnym adresem wyd. w Perekopiu). W 1831 wznowiono ją w powstańczej Warszawie. "Autor głosił, że naród polski może i powinien podjąć walkę z wszystkimi trzema zaborcami o odzyskanie niepodległości, oprzeć się na własnych siłach (nie licząc na pomoc Francji), porwać do walki chłopów przez nadanie im wolności osobistej, pozbawić dotychczasowej roli magnaterię, prowadzić wojnę systemem partyzanckim, podporządkować się władzy dyktatorskiej (Kościuszki) i przyjąć rządy demokratyczne pod hasłami: 'wolność, równość i zjednoczenie braterskie' [...]. W kraju nie zyskała ta książka popularności, a koła emigracyjne [...] ustosunkowały się do pisma bardzo niechętnie. Powodem tego, prócz zawiści o wpływ na Kościuszkę, był przede wszystkim radykalizm społeczno-polityczny i wizjonerski optymizm broszury [...]. Francuskie sfery oficjalne (Napoleon) potraktowały ją jako szkodliwą w aktualnych stosunkach politycznych [...], toteż policja konfiskowała jej egzemplarze [...]. Z biegiem lat książka zyskała wielką popularność, jako manifest polskich dążeń niepodległościowych i demokratycznych" (PSB).